Agni je biološka vatra koja upravlja metabolizmom, to je ona toplotna energija koja služi kao katalizator u varenju i probavi.
Agni je u uskoj vezi sa došama. Pitta doša aktivira Agni u digestivnom sistemu, koja rastvara hranu i stimuliše varenje. Sa druge strane Agni je u vezi sa kretanjem Vata doše jer telesni vetar raspiruje telesnu vatru. Osim toga Agni se nalazi u svakoj ćeliji i preko Kapha doše neophodna je za ishranu svih tkiva i održavanje otpornosti prema bolestima. Dužina života zavisi od Agni, a inteligencija, razumevanje, percepcija i shvatanje su funkcije Agni.
Prema ayurvedi postoji 13 tipova Agni u telu i umu prema transformacijama za koje su odgovorne. Najvažnija je Jatharagni koja je odgovorna za varenje hrane i povezana je sa hlorovodoničnom kiselinom u želucu i digestivnim enzimima. Bhutagni – pet Agni po jedna od pet osnovnih elemenata (Bhuta) i Dhatvagni – sedam Agni po jedna u svakom od sedam tkiva (Dhatu).
Kad, zbog neravnoteže doša, Agni oslabi dolazi do poremećaja metabolizma. Ostaci hrane ostaju nesvareni i neapsorbovani i sakupljaju se u debelom crevu formirajući štetne produkte (Ama). Ovi toksini se talože i začepljuju creva ili se dalje šire krvnim sudovima i talože u osetljivijim organima i slabijim delovima tela smanjujući njihovu imunološku sposobnost odbrane što na kraju rezultira bolešću!
Ama je koren svih bolesti. Na stvaranje toksina utiče kako neravnoteža telesnih sokova tako i potisnute emocije.
Agni uništava mikroorganizme u digestivnom traktu i tako štiti crevnu floru. Potisnuti bes može potpuno da izmeni floru žučne kese i tankog creva čime se pojačava Pitta, što zatim stvara upalne procese na sluznici želuca i creva.
Strah i anksioznost na sličan način pojačavaju Vatu i menjaju floru debelog creva, stomak se nadima od gasova, a toksini se skupljaju u režnjevima creva izazivajući bol koja može da se oseti na udaljenim organima kao što su srce ili jetra.
Istovremeno zbog slabog Agni dolazi i do poremećaja imunoloških reakcija koje zatim mogu prouzrokovati alergije u odnosu na poremećenu došu. Tako, osobe sa urođenom Pitta konstitucijom su prirodno osetljivije na vruću i začinjenu hranu, a potisnute Pitta emocije kao što su mržnja i bes mogu dalje izazvati alergiju na pitta-hranu koja pojačava Pittu. Dok imamo osobe Kapha konstitucije koje su osetljivije na kapha-hranu kao što su mlečni proizvodi i stvaraju se poremećaji u smislu kašlja, prehlade, kongestije. Zato osobe koje potiskuju kapha osećaje kao sto su sputanost i pohlepa imaće alergijske reakcije na kapha-hrana.
Ajurveda savetuje da se emocije ne potiskuju već da ih pustimo da se rasprše. Potiskivanje izaziva poremećaje u umu i samom telu
